Iraanse burgerlijk recht is een complex en veelzijdig rechtsstelsel dat put uit verschillende bronnen, waaronder islamitische jurisprudentie, moderne wetten en gebruikelijke praktijken. Het begrijpen van de belangrijkste principes en praktijken van het Iraanse burgerlijk recht is essentieel voor iedereen die de juridische omgeving van dit historisch rijke en cultureel diverse land wil kunnen navigeren.
Historische Context
Het Iraanse burgerlijk recht heeft zijn wortels in een mix van pre-islamitische gebruiken en islamitische shariawet. De Pahlavi-dynastie, die regeerde van 1925 tot 1979, startte een reeks juridische hervormingen om het rechtssysteem te moderniseren en te seculariseren. Na de Islamitische Revolutie in 1979 werden veel van deze hervormingen echter teruggedraaid of aangepast om in lijn te zijn met islamitische principes. Tegenwoordig opereert het Iraanse burgerlijk recht onder een dubbelsysteem waarbij seculiere wetten naast religieuze wetten bestaan.
Wettenbronnen
De belangrijkste bronnen van het Iraanse burgerlijk recht zijn:
1. **De Grondwet van de Islamitische Republiek Iran**: Dit is de hoogste wet van het land en enige tegenstrijdige wetten of regels worden nietig verklaard.
2. **Islamitische Sharia**: Zoals geïnterpreteerd door de sjiitische geestelijkheid, vormt de Sharia een hoeksteen van de Iraanse rechtspraak.
3. **Wetgeving**: Door het Iraanse Parlement (Majles) aangenomen wetten bestrijken verschillende gebieden zoals familierecht, contracten en eigendomsrechten.
4. **Gebruikelijk Recht**: Op het platteland kunnen gebruikelijke praktijken nog steeds aanzienlijke invloed hebben, met name op het gebied van familie- en erfrecht.
Belangrijke Principes
**Sharia-Naleving**: Alle wetten in Iran moeten in overeenstemming zijn met islamitische principes. Dit heeft invloed op verschillende aspecten van het burgerlijk recht, met name familierecht, erfrecht en contractuele verplichtingen. Bepaalde contracten kunnen bijvoorbeeld als ongeldig worden beschouwd als ze in strijd zijn met islamitische voorschriften.
**Gelijkheid voor de Wet**: De Iraanse Grondwet waarborgt gelijkheid voor de wet voor alle burgers. In de praktijk zijn er echter aanzienlijke verschillen op basis van geslacht en religieuze overtuiging. Vrouwen en religieuze minderheden worden vaak geconfronteerd met andere juridische normen vergeleken met moslimmannen.
**Contracten**: Contractuele overeenkomsten worden over het algemeen gehandhaafd in het Iraanse burgerlijk recht, mits ze geen Sharia-principes schenden. Het concept van *”gharar”* (overmatige onzekerheid) is een cruciale overweging bij de afdwingbaarheid van contracten.