Het strafrechtsysteem in Iran opereert onder een unieke combinatie van islamitisch recht (Sharia) en burgerlijk recht. Deze dubbele structuur resulteert in een complex scala van procedures en straffen die opvallend zijn in het hedendaagse juridische landschap.
Wettelijk kader
Het juridische systeem van Iran wordt zwaar beïnvloed door de Sharia-wetgeving, volgend op de Islamitische Revolutie van 1979. De grondwet van het land, terwijl het de structuur van de staat en zijn wetten beschrijft, vereist dat alle wetgevende maatregelen in overeenstemming moeten zijn met islamitische principes. Daarom zijn zowel het strafwetboek als de procedures diepgeworteld in religieuze teksten en interpretaties.
Aanhoudingen en Onderzoeken
Als er een misdrijf wordt gemeld in Iran, nemen wetshandhavingsinstanties zoals de politie (NAJA – Wetshandhavingsmacht van de Islamitische Republiek Iran) de voorlopige onderzoeken voor hun rekening. Deze instanties verzamelen bewijsmateriaal, ondervragen getuigen en detineren verdachten indien nodig. Aanhoudingen kunnen met of zonder een bevelschrift worden uitgevoerd, afhankelijk van de omstandigheden en de ernst van het vermeende misdrijf.
Rechtbankstructuur
De Iraanse rechterlijke macht is hiërarchisch, met lagere rechtbanken die zich bezighouden met kleine overtredingen en hogere rechtbanken, zoals het Hof van Beroep en de Hoge Raad, die ernstigere zaken en beroepen behandelen. Het systeem staat onder toezicht van de Opperste Leider, die een aanzienlijke invloed heeft op de rechterlijke macht. Rechters in Iran zijn meestal geestelijken met diepgaande kennis van de Sharia-wetgeving.
Rechtbankprocedures
Rechtszaken kunnen aanzienlijk verschillen afhankelijk van de aard van het misdrijf. Bijvoorbeeld, Hadd-misdrijven – die vaste straffen hebben die in de Koran zijn vastgelegd, zoals diefstal of overspel – volgen een strikt bewijsproces dat onrealistische ooggetuigenverklaringen vereist. Ta’zir-misdrijven – die niet in de Koran zijn gespecificeerd – geven rechters meer discretie bij de strafoplegging.
Rechten van de Beschuldigde
In theorie hebben de beschuldigden meerdere rechten, waaronder het vermoeden van onschuld tot het tegendeel is bewezen, het recht op juridische bijstand en eerlijke procesnormen. In de praktijk worden deze rechten echter vaak beperkt door de strikte toepassing van de Sharia-wetgeving en de overheersende macht van de staat. Politieke en veiligheidsgerelateerde overtredingen zien met name beperkte transparantie en rechtvaardigheid.
*Let op: de vertaling van de gerelateerde links en verdere inhoud gaat buiten de scope van dit verzoek*