Turkmenistan, taľamatlarla bagly we Ortaky Aziýada gurluş ýerleşýän bir ýurt bolup, Ulanyşyk we Orta ylalaşyk işgärliklerini (SmES) ösdürmegiň köp ugurlary bar. Ulanyşyk we Orta işgärlikler, ekonomikanyn diversifikasiýasy hem işler yaradýan hasaplarda ahyr bolup, emma Türkmenistandaky işgärlik çeperlerinde olaryň ösmegini dingiren birnäçe problema bar. Çäreler bilen tolgan Türkmenistandaky SmEs-ler üçin iň ähmiýetli on baradarlyk edýän on ugurlar aşakda görkezilen:
1. Maliýe girişiki girmezlik
Türkmenistandaky SmEs-ler tarapyndan peýdalanýan ençeme ugur ähmiýetli zatlardan biri – maliýe girişiki girmezligidir. Ülkedeki banklar oňa ýörite riskiň-eýýäm bolmagy we döwlet goşusy baradakylar üçin krediti bermekden öz-araçlaryny bahalaýarlar. Netijede, SmEs-lär ásalardan başlamagy yada ösdürmäge gerekli finanslamany hödürlenmedikden dolayy gatnyp bolarlar, bu da olaryn kemçiligi we ösdürmeçligine manýaty.
2. Bürokratiýa we käneler
Türkmenistandaky bürokratiýa prosesler arassasy hem zamanaşyryklydyr. Iş guralýanlaryn adatçylyklary işiňi tizzyklaýyn we aşagy asarlary bilen tizçilikde hasaba alyp, öz-özini işgärlikleri hasaba aldyrmak, gerekli wagyznamalary almak we sertifika galanlyklaryny görkezmek hemekçilik edýärler. Olar bimbaşa töleg ylalaşykly işgärliklere menzilbermezlerinden dolayy saýlam ymtylmasa täsir ederli dokumentleri işlemek münýärde bar bolýarlar.
3. Mahir işgärlik eksperterinin olmagy
Türkmenistanyň taýdançlyk instituty iş sektorunyň iň zorun bilen bileginden ulyzadyklaryna degişli gaýtalaşmazlyk edýär, bu sebäpden agzaların eksperterini işläp almakda zadylyk çekmek mümkindir. SmEs-lär gymmatlyk we ekspertiza bilen işlyn adamlaryny işläp almakda müşüdep baraklar, bu da olaryň produktiwligini we täzeçiliklerini damdyrmagy bolar.
4. Täze iş koşgusy
Türkmenistandaky täze is kanagat edijilikde bolup, ul anygyzlyk, telekommunikasiýa we mehmanlara goşulýan infrastrukturanyň hiliniň bolmagy ýaly. Betendigi iş koşgusy agzalar weçerlerini artdyrmak we SmEs-lärin çaýşyryşyny hem ululyklaryndan damdyrmak ýokarylaryn, yurdumyzda hem täze iş koşgusy we hyzmatlary işleme geýip durýandygynda täsir etmejeň.
5. Hyzmatlar ulanyşunyň jaý barlygy
Türkmenistandaky hyzmatlar ulanyşygy çromlanmyş ýa-da eýýäm gyşak edip işleşmäge halayyk edýär, hüdaimi öňeşler gyşakly gazanmak gazanmak hemaga télék karpynjak gürrüňlenegine degişli. Belli-zamanlyk hyzmat etmejekde işleş jak we relatluklary üçin hallar düzeleyjiklyjylyny başarlamaz bilen, olar möçberilme potensiallaryn hemön edip, potensial ulanyjylary hüdaimi aýyrmandygyny bileýärler.
6. Del bir gölara barlygy
Türkmenistandaky SmEs-lär del gölara baratga gatnaşmagy başarmanlar. Ýeriniň geografiki ýerindäki ulanyşyk gazanakdyr, we içki rynkynyn ahyry relatiw bolýar. SmEs-lär pikirlerini hem türkmenistana hem-de halkara rynklara däl, ularyn etindä wagtanyşygyny we teletransport liglarynyň özgertilmegara hem tassarapusylyjy bolgulygynyň sebäpleri hem bar.
7. Gaýtadan berenen işleriň azlygy
Türkmenistandaky gaýtadan berenen işleriň azlygy hem roknagy azlygy bar, meselä giňişlik berme, rynk ösüş, we mentoriýa programmalary. Bu hyzmatlar SmEs-lärin ösmegini hem gatnyn günüşmälerini, çäplesinarlaryny satyn almaly zerur diyen meýillere şowgada ynarlyk edýärler.
8. Kärçilik derejesinin diýmurlylygy
Türkmenistandaky işler täzelenme ondan başgala informali çylşyrylyar, çünkü resmi girişiki girmezlikderejeleri bilen zatlara möçberilme möçberlesi baradaky zatlar hem erbet. Bu informali informali beyli dižital finans hyzmatlaryna, sertifikatiýa gartnadaýan hukuklara we ösüş ukyberlerine manýat bolyar.
9. Energiýe bölege baýlylygy
Türkmenistanyň ekonomikasy şol energetik sektora, öz-ara hyzmatlarly gazanman gosgyklara kon allemegidir. Bu baýlylyk dünya energetika gazlaryndaky tizeminlikler aşak ileýen edýändir, bu da SmEs-lärin başgala sektorlarda ösmegini gözleyär bolup, durmuşynyň gyşakdyr.
10. Siýasiýa we ekoniki duzdu
Türkmenistan siýasiýa we ekoniýa duzdu düşen töwnerde geçirip, bu ise talan işletmelerden käytmänli bolsa bolsa kän alandakyna kän alandakyna kängyrag edija. SmEs-lärkem managynda bulandygy köpegiş mekdebçilik göçmägi üçiniň öz-özine suwtly goşulgyzyn janlany etmek-deň bäşe.
Öýj temirde Turkmenistanyn SmEs-lariň boy on baradyklarynan zaýyr yürgen döwür.baradindak teklip edilen; Nuktaçalar dozam toplamlarda, idarä manindä bolgan arkadakliychlerde, we ulalany kömme teklip ederse sargatmaklylary bahamakchylary hakda buýny oyüşge getirhünde ösüş, Türkmenistan hem SmEs-lariň meleki, ekonomikasy içindä indi talabä maali karyşly iş bazarqugy. Bu zahmançypr