Η πλούσια ιστορία της φορολογίας στο Ιράκ δημιουργεί ένα ζωηρό πορτρέτο των κοινωνιο-οικονομικών μετασχηματισμών της χώρας μέσα από τους αιώνες. Από τον αρχαίο πολιτισμό της Μεσοποταμίας έως το μοντέρνο κράτος του Ιράκ, η εξέλιξη της φορολογίας αντανακλά τις μεταβαλλόμενες δυναμικές της διακυβέρνησης, των οικονομικών πολιτικών και των κοινωνικών δομών.
Αρχαία Μεσοποταμία: Η Αυγή της Φορολογίας
Στην αρχαία Μεσοποταμία, που πολλές φορές θεωρείται το λίκνο του πολιτισμού, η έννοια της φορολογίας είχε ήδη καθιερωθεί. Γύρω στο 3000 π.Χ., πόλεις-κράτη όπως η Ουρ και η Βαβυλώνα είχαν πολύπλοκα συστήματα φόρων. Οι φόροι εισέπρατταν σε μορφή γεωργικών προϊόντων, κτηνιατρικών και εργασίας. Ο Κώδικας του Χαμμουράμπι, ένας από τους παλαιότερα αποκρυπτογραφημένους κειμένους μεγάλου μήκους, παρείχε λεπτομερείς κανονισμούς για τις φορολογικές υποχρεώσεις και τις ποινές για μη πληρωμή τους. Οι φόροι χρηματοδότησαν δημόσια έργα, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων άρδευσης, τα οποία ήταν κρίσιμα για τη διατήρηση της γεωργικής οικονομίας τους.
Οι Ισλαμικοί Χαλιφάτοι: Συγκέντρωση και Διεύρυνση
Κατά τη διάρκεια των περιόδων των Ισλαμικών Χαλιφατών, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Αββασιδικού Χαλιφάτου (750-1258 μ.Χ.), το σύστημα φορολογίας υπέστη σημαντική αναδιάρθρωση. Η διοίκηση εισήγαγε νέους φόρους όπως το **Ζακάτ**, μια μορφή ελεημοσύνης, και το **Τζίζια**, ένας φόρος επιβάλλεται σε μη Μουσουλμάνους για απαλλαγή από στρατιωτική υπηρεσία. Ο φόρος **Καράτζ** έπεσε σε γεωργική γη, διασφαλίζοντας ευπαθείς εσόδους για το κράτος. Η Βαγδάτη, η πρωτεύουσα του Αββασιδικού Χαλιφάτου, έγινε ένας σημαντικός κέντρο εμπορίου και εμπορίου, υποστηριζόμενος από ένα ενδικτυσμένο σύστημα φορολογίας που ανταποκρίνονταν τόσο σε θρησκευτικές όσο και οικονομικές ανάγκες.
Η Αυτοκρατορία των Οθωμανών: Τμηματοποιημένη αλλά Συχνά Καταπιεστική
Όταν οι Οθωμανοί ανέλαβαν τον έλεγχο του Ιράκ στον 16ο αιώνα, έφεραν μαζί τους ένα πιο δομημένο αλλά συχνά καταπιεστικό φορολογικό καθεστώς. Το σύστημα **τίμαρ** κατάρτισε τους φορολογητές για τους στρατιωτικούς αξιωματούχους αντάλλαγμα για την υπηρεσία τους, το οποίο εξασφάλιζε τον έλεγχο αλλά συχνά οδηγούσε σε τοπική διαφθορά και βαριά φορολόγηση των αγροτών. Οι Οθωμανοί εισήγαγαν διάφορους φόρους σε γεωργικά προϊόντα, κτηνοτροφία και εμπόριο, οι οποίοι εισείχονταν από τοπικούς διαχειριστές και συχνά διαταράσσονταν από διαφθορά και αναποτελεσματικότητα.
20ος Αιώνας: Το Βασίλειο και η Δημοκρατία του Ιράκ